Thưởng thức món Bún Xào Ngán đặc sản Hạ Long

Nếu chưa từng biết đến con ngán, bạn sẽ “ngao ngán” khi chiêm ngưỡng món ăn nhìn khôn hề đẹp mắt này. Có điều, xấu xấu, bẩn bẩn như thế nhưng ngoài chợ, giá của nguyên liệu đã là 300.000 đồng một ký. Lý giải điều này, một người dân địa phương cho biết: "Có 3 nguyên nhân, một là ngán khá hiếm, hai là ăn cực ngon, cuối cùng dù là hải sản nhưng ngán được xếp vào nhóm bổ dưỡng cho sản phụ sau khi sinh". Tuy có giá thành ngất ngưởng như thế, nhưng ngán được chế biến thành các món rất bình dân như kho, nấu canh rau ngót, gỏi... Món cầu kỳ, công phu nhất, được xưng tụng ngon nhất cũng chỉ dừng ở mức bún xào ngán. Song nếu được một lần thưởng thức các món ăn được chế biến từ ngán, bạn sẽ dễ dàng nhận ra ở lần sau.

Thoạt trông, món bún ngán xào nhìn không được bắt mẵt, bởi bún trắng trộn với ngán đen, lại có thêm mộc nhĩ, nấm hương và hành lá cũng đều là thứ xanh, đen cả. Hơn nữa, nếu chưa quen ăn ngán thì khó thích món này vì nó nồng, một mùi vị nồng rất đặc trưng của ngán. Nhưng khi đã yêu thích bún ngán xào nó có thể gây nghiện và mới vỡ lẽ ra rằng đĩa thức ăn trông không được bắt mắt kia lại làm cho ta nhận ra được ngay thứ mà ta yêu thích, bởi nó tạo ra một khoảng riêng trên mâm tiệc, không lẫn với bất cứ món ăn nào. 

Tìm hiểu thêm: 

Con ngán thường nhỉnh hơn con ngao một chút, vỏ sần sùi (không trơn như vỏ ngao), vỏ màu trắng và sống sâu dưới bùn. Khi ở dưới nước, ngán thường thò chiếc xúc tu to và dài để thở và kiếm thức ăn, mặt nước động, sóng sánh là ngán chui nhanh xuống dưới bùn để trốn kẻ thù. Vào mùa ngán, các ngư dân

Ngán thường chỉ có vào mùa hè và mùa thu, mùa đông lạnh ngán nằm sâu dưới bùn rất khó bắt. Trước đây ngán thường có rất nhiều, giá bán thường rẻ hơn sò huyết nhưng bây giờ ngán là món ăn hiếm gặp và giá cao nhất ngưởng… Cái khó nhất hiện nay vẫn là chưa đâu nuôi được ngán, ngán Quảng Ninh thường rất hiếm, ra chợ Hạ Long chúng ta dễ dàng bắt gặp hàng ngán con to. Từ Ngán , ngưới ta có thể chế biến được rất nhiều món ăn độc đáo, đặc biệt là rượu tiết Ngán nổi tiếng.  Ngán sau khi sơ chế sạch sẽ thì đem thả trực tiếp vào cốc rượu, sau đó người ta dùng đũa đánh bong cho ngán tiết ra chất mật, phản ứng với rượu làm ngán có màu hơi xanh và nước rượu chuyển sang màu hồng hồng. Đây là cách chế biến rượu ngán ngon nhất và thường được gọi với cái tên dân dã tiết canh ngán. Một ly rượu ngán tuyệt hảo phải đảm bảo có mùi thơm nồng khó tả và có vị cay của rượu, vị ngòn ngọt, chan chát của ngán hoà quyện trong một ly rượu ngán. Nhưng đến với Quảng Ninh,  đặc biệt là nhà hàng Cua Vàng , chúng ta sẽ bị hấp dẫn bới món ăn khá độc đáo , đó là bún xào Ngán.

Bún xào ngán hấp dẫn ở Hạ Long

Bún dùng kéo cắt ngắn độ 5cm, gỡ tơi, để sẵn trong một cái đĩa to sâu lòng hay trong cái chảo, cái xoong cũng được. Ngán dùng dao bổ tách vỏ, hứng lấy nước trong mình ngán vào bát to, gạt thịt ngán luôn vào đó. Tuỳ vào lượng ngán mà cần nhiều bún hay ít. Thường thì nửa cân bún cần khoảng 3 lạng ngán, nhiều thì tới 5 lạng. Thịt ngán lấy đủ vào bát, dùng tay mân mê, đẩy sạch bùn cặn vớt ra cho lên thớt, thái nhỏ. Nước ngán trong bát để lắng cặn, gạn sang một cái bát khác, để riêng. Mộc nhĩ, nấm hương ngâm rửa sạch, thái chỉ, nhỏ. Hành hoa cắt khúc dài khoảng một đốt ngón tay… Sau đó đổ thịt ngán vào bún, cho vừa bột canh, mỳ chính, trộn đều. Bắc chảo lên bếp, để dầu hoặc mỡ nóng già, cho hành hoa vào phi thơm thì đổ bún ngán đã trộn vào xào. Ngán, bún chín chừng bảy lẻ đổ tiếp mộc nhĩ, nấm hương vào xào lẫn. Tiếp tục xào cho tới gần chín thì rưới một ít nước mình ngán ở cái bát để riêng kia vào, đảo đều chờ tới khi mọi thứ chín hẳn (thứ nước ở mình ngán có thể cho hoặc không cho vào, nếu người ăn thích hoặc không thích tăng vị thơm nồng của ngán. Cũng giống như khi rửa ngán, người ta không rửa nước lã, phải rửa ngay trong nước ở mình nó, để ngán không bị nhạt, bị tanh, là vậy). Bắc ra rắc hạt tiêu, ăn nóng. 

Ngán là một loài động vật nhuyễn thể, vỏ cứng, sống nơi bùn đất, ở biển, họ sò hến, song lại lành. Người ta có thể chế biến chúng thành nhiều món ăn, trong đó có những món ăn mà người đàn bà đẻ có thể ăn được, đó là canh rau ngót nấu ngán và ngán kho. 

Nhưng ngán có vị đặc trưng là khá nồng. Không biết có phải nó có vị nồng mà người ta gọi nó là “ngán” không, hay là có cả con ngao nữa, cũng có vị đớt, mà thành “ngao ngán” (!). Dầu vậy, kể cả ngao và nhất là ngán, như ở trên có nhắc, lúc đầu chưa ăn quen, món bún ngán xào nói riêng và các món ăn khác chế biến từ ngán nói chung không dễ ăn, song ăn quen rồi lại thành ra nghiện. Thế mới… chết. Không biết có phải vì thế không mà mỗi lần có dịp về Quảng Yên, “người ta” hay quyến rũ tôi bằng món bún ngán xào, để rồi khi xa cồn cào nỗi nhớ.